O le igoa diabetes mai le upu Eleni kolosi. O le faʻamaʻi faʻasologa ua faʻamatalaina i le 1 seneturi. l u. Arethaeus o Cappadocia. Mulimuli ane, polyuria ma uiga masani o le faʻamaʻi tuʻufaʻatasia i se tasi vaega o faʻataʻitaʻiga. Diabetes mellitus o loʻo faʻailoaina e se numera tele o mea moni fiafia.
O le faʻaaogaina lelei o vailaʻau e faʻaleleia atili ai le ola o se tagata ma lona uiga. O le le lava o vailaʻau talafeagai e mafai ona oʻo ai i tulaga ogaoga mo le tino, ma i nisi tulaga maliu.
E tele ituaiga mea moni e uiga i le maʻi suka e tatau ona iloa e tagata ua faia se faʻaiʻuga.
Manaia faʻamatalaga ole maʻi suka
Diabetes mellitus o se igoa e aofia ai ituaiga tele o maʻi suka.
Talu ai nei, na fai mai fomai o mataupu o le latent autoimmune diabetes LADA ua sili ona tupu soo.
I le taimi lava e tasi, ua lesitala:
- ituaiga 1 ma le ituaiga 2 suka
- maʻi suka
- o le maʻi suka i tupulaga talavou - MOD.
E taatele i nei ituaiga uma o faʻamaʻi, o le leiloa o le malosi o le tino e faʻatautaia ma faʻatonutonu ai le suka i le toto.
Mai le gagana Eleni, o le maʻisuka ua faaliliuina foi o le "siphon", o loʻo faʻatusa mai ai le malosi o le aveʻesega o le mumu i le maualuga foliga o le mali suka. O le maʻi suka e taʻua o lea aua o le mumu e suamalie ma ia ona o le tele o le suka i totonu.
O le muamua tusia faʻamatalaga o le maʻi suka o loʻo maua i le galuega a Ebers mai 1500 BC. u. Fua faatatau o le decoctions na faamatalaina iina, lea e mafai ona fesoasoani i le tele o urination.
Fiafia faʻamatalaga e uiga i le maʻisuka aofia ai ma faʻamatalaga o tamaiti paʻepaʻe paʻepaʻe e sili atu le avanoa o le faʻatupuina ole maʻi ituaiga 1 nai lo tamaiti o isi ituaiga. Ole fua faatatau ole solofanua e ese lava i atunuʻu uma.
Fomai faailoaina ni tulaga lamatia:
- pea faʻamaʻi pea i le laititi o laiti,
- o le 1 le maʻi suka ile tina,
- tuai ona fanau
- preeclampsia i le taimi o maitaga
- maualuga le fanau mai.
E ui i le avanoa o faʻamatalaga e uiga i se maʻi e pei o le maʻi suka, ae manaia mea e le faʻamatalaina. Faʻataʻitaʻiga, o teineiti talavou ma le maʻisuka ituaiga 1 e maualuga le avanoa e aʻafia ai meaʻai. I le tele o taimi, latou te faʻaititia le inumia o le inisalini ina ia vave maua ai le mamafa.
O tamaʻitaʻio le maʻi suka e tele ina afaina i le faʻatuatuvale o le tino nai lo tagata soifua maloloina. E tusa o le afa o tamaloloa e maua i le maʻisuka luga atu o le 50 tausaga le matua faitio i faʻafitauli masani. O le maʻi suka e aʻafia ai faʻafitauli faapena 10-15 tausaga muamua atu nai lo tagata soifua maloloina.
O tagata ei ai le tino-apu e sili atu ona matapogia i le maʻisuka nai lo tagata e iai le tino foliga. O fafine e maua ile ma isuka e sili atu ona aafia i fula ona o le maualuga ole suka i le toto.
E leai lava ni faʻamatalaga lautele a saienitisi e faʻatatau i lenei faʻamaʻi. Tele suʻesuʻega e leʻi faia e faʻailoa ai le mea moni e uiga i le maʻisuka.
E talitonuina o le averesi o le suka i le toto e sili atu i teineiti maua i le maʻisuka ma faʻafitauli o le haid. O tagata faapena e maualuga atu le avanoa e maua ai i luga ole suka ole ketoacidosis.
E tele suʻesuʻega na faʻaalia ai o le 'aiina o vaega o oatimi i taimi o le vaiaso e faʻaititia ai le afaina o le maʻi suka ituaiga 2. Tasi le tautua o le oatmeal 5-6 taimi i le vaiaso e faʻaititia ai le ono maua ai e maʻi le 39%.
Ole soona fai o tagata, o loʻo iai se tulaga maualuga i le faʻatinoina o se maʻi, aua e manaʻomia le tele o inisalini mo se vaega tele o tino. O gaʻo gaʻo e maua fua gaʻo gaʻo e faʻalavelave i le metabolism metabolism, ma ova tele tagata laititi o laʻititi iniseti reseptor.
Faateleina le aʻafia o le maʻi suka e ulaula, lea:
- moli ai alatoto
- faʻaosofia le faʻamatuʻuina o catecholamines e faʻaletonu i le teteʻe atu i le inisalini,
- faateleina toto toto.
E tusa ai ma le WHO, o le faamai ua oʻo atu i vaega leaga. O saienitisi e faʻamoemoe e tusa ma le 80% o mataupu fou o le maʻi suka e aliali mai i atunuʻu atinaʻe e oʻo atu i le 2025.
O le maʻi suka ua manatu e mafua ai le sili atu i le tasi miliona vae vaefaʻi i le tausaga.
O faʻaiʻuga o lenei faʻamaʻi ua avea foi ma cataract, e mafua ai le tauaso atoatoa ile 5% o mataupu.
Masani masani
E toʻatele tagata e manatu o le mali suka o se maʻi e le mafai ona togafitia ma i loʻu olaga atoa e tatau na ou faia gaioiga e faʻatino ai le maualuga o le suka ile toto. O ia togafiti e aofia ai le faʻaaogaina o le suka e faʻamalo ai le soʻoupu tuufofoga, faʻaaloalo i taumafa faʻapitoa fomaʻi ma le faʻatautaia o inisalini.
I lenei tulaga, ituaiga 1 ma ituaiga 2 suka e tatau ona vaeluaina. Faatasi ai ma le muamua ituaiga o faʻamaʻi, e leai se isi auala fofō e ese mai nai lo le faia o le inisalini. O le fua saʻo e tatau ona filifilia e fua ile taimi e fua ile suka. O le mea lea, e mafai ona e toe foi i le masani faʻailo o le suka ma le olaga atoa.
O le faʻailoaina o inisalini o le tulaga muamua lea mo togafitiga lelei. E mafai ona faʻaopoopoina i:
- physiotherapy
- faʻatapulaʻa faʻatapulaʻa
- mafai galuega faatino,
- lelei meaʻai.
I le maʻisuka ituaiga 2, e mafai lava ona lafoai le faʻaaogaina o le suka-maualalo laulau. E mafaia lea tulaga pe a fai o loʻo mulimuli pea le tagata i se meaʻai ma faatino le faamalosi tino ile aofaʻi e faʻatagaina e le fomaʻi.
I lenei tulaga, ona o le alu ese atu o gaʻo ua teuina, aano o sensitiviti i insulin faateleina, ma i nisi tagata ua toe faʻalelei atoa. O le mea lea, atonu e filifili le fomaʻi e taofi le faʻaaogaina o vailaʻau. Ae ui i lea, e tatau ona e mulimuli i se taumafataga i lou olaga atoa ma tausisi lou mamafa.
O le isi tala faʻafitauli, o fomaʻi faʻapitoa latou te totoina tagata ile inisalini. O lenei tala e foliga ese lava, talu ai o tagata soifua maloloina uma e i ai le sao aofai o le inisalini, ae o le taimi lava e gata ai le tuʻufaʻatasia o loʻo i le aofaiga saʻo, e tupu mai lava le maʻisuka.
Ina ia mafai e se tagata e maua i le maʻisuka ona faʻaesea mai se tagata e aunoa ma lenei faamaʻi, e tatau ona ia tui le inisalini o loʻo misi.
E i ai le talitonuga, o le sifi i inisalini i le maʻisuka ituaiga 2 o se tulaga ogaoga o le faamaʻi ma e le toe i ai foi se auala e toe foi ai. Muamua, o tagata ei ai le ituaiga o gasegase e faʻamalosia ai le inisalini e sili atu nai lo le mea e tatau ai. Peitaʻi, o le gaioiga o inisalini ua faʻalavelavea, ua le toe faʻatonutonuina le maualuga o le kulukose.
E masani ona tupu lenei mea ona o le tele o le mamafa o le tino, pe a o le gaʻo o le mafuaʻaga i le faʻaititia o le maaleale o sela, ma latou te le malamalama i le inisalini, o lona uiga, latou te le o vaʻaia.
I le aluga o taimi, o le tele ma sili atu inisalini o loʻo faʻaalu, ma o le mea ua tupu, ua uʻamea i le tele o avega ma taofi le galue, le toe gaosia insulin. O le faʻaleagaina o le tulaga e mafai ona maitauina mo ni tausaga.
E masani lava e mafai ona e faʻalogo i le teena atoa o suamalie, e manaʻomia le maʻi suka, o le mea moni e uiga i lenei mea o loʻo faʻaalia i totonu o tusitusiga faafomai.
Faatasi ai ma le maʻisuka ituaiga 2, o le meaʻai o meaʻai e manaʻomia. Ae e leai se mea e tatau ai ona e faʻatapulaʻaina le taumafaina o meaʻai carbohydrates, talu ai o latou ia le laʻasaga autu o le malosi mo le tino o le tagata.
E naʻo le faʻaitiitia o le aofaʻi o karbohidrat anapogi, e pei:
- Faiga faʻafefeteina
- nisi ituaiga o fualaʻau ma sua,
- suka
- nai fualaau faisua ma cereals.
E mafai ona e taumafa i meaʻai e maualalo le glycemic index, e faʻaitiitia malie ma e le faʻateleina ai le kulukose.
I le maʻisuka ituaiga 1, e leai ni faʻatapulaʻaina ogaoga. Ole galuega autu a tagata ua maua i le faʻamaʻi lea o le saʻo o filifiliga o inisalini. E tatau ona manatua o fua eseese e fuafua i:
- taimi o le aso
- taamilosaga aso i fafine
- glycemic index o oloa taumafaina ma isi faʻaopoopo.
Afai e te faia pea suʻesuʻega o le suka ma siaki le aʻafiaga o le inisalini i tulaga eseese, ona i ai lea ole taimi o le a aoina faʻamatalaga o le a faʻatagaina oe e faia se faʻaiuga e uiga i fomaʻi manaʻomia pe a faʻaaogaina se meaʻai.
I le maʻisuka ituaiga 1 diabetes mellitus, o se tagata e toetoe lava le faʻatapulaʻaina i le filifiliga o ipu, faʻatapulaʻaina naʻo le mafai ona fuafua saʻo le fua.
O le isi tala faʻapitoa: mai soʻo se ituaiga inisalini, e maua ai e se tagata le mamafa. O se masani masani o le sese talitonuga e lagolagoina e tagata eseese. O le faʻatupulaia o pauna e sau mai le sese o le aofai o le inisalini, ma le le lava le taui, faapea foi ona o se olaga pa'ū.
A tele naua inisalini, e mafai ona paʻu le tagata ile hypoglycemia e oo ile tele o aso ile aso. O loʻo ia, o loʻo ia taumafai e soʻona faʻaitiitia le tulaga o loʻo 'ai meaʻai suamalie.
Glucose faʻalenatura faʻateleina ma:
- 'ai tele
- ogaoga hypoglycemia (pe a tali le tino i le faʻaititia o le suka i le faʻasaʻolotoina o le glycogen mai le ate),
- misia le hypoglycemia.
I ia tulaga, e mafai e se tagata ona faʻateleina le inumaga o inisalini, ma e matua faʻaleagaina ai le tulaga.
Lesi taimi e sili atu ogaoga hypoglycemia ono. O meaʻai suamalie e faʻaaluina i ni lapopoa tetele, ona faʻaitiitia lea o le suka i le inisalini. O nei faiga e taʻua o “swings” ona o le suka i le suka.
Aua le soona faaaogaina tele mea suamalie ma suka. E taua le suʻesuʻe pe fia le masoa o loʻo iai i lenei oloa.
Diabetes Mea Moni
O le faʻamaʻi o se faʻamaʻi mataʻutia e faʻatamaia faʻaleaga tino. O faʻaiʻuga e faʻasolosolo ona faʻaputuputu, e iʻu ai i le oti.
O nisi mea ua iloa e se tagata ua maua i le maʻi suka lona iloa. O auga ma faʻailoga o le faʻamaʻi e le faʻailoaina i taimi uma i latou i se pupula malamalama. Afai e le iloa e le tagata le mea moni atoa e uiga i le maʻi suka, ona ono ia:
- faʻafitauli ma le neura
- vaivai
- leaga o le ate.
Mo tagata matutua, e fautuaina le faia o se suʻesuʻega i le ono masina, e aofia ai ma le fuaina o le maualuga ole kulukose i le toto.
Diabetes afaina ai tagata o uma tausaga. O le faʻamaʻi e mafai ona amata i le 80 tausaga, ma ile 1 tausaga. Faʻafetai i isi vailaʻau ma isi meaʻai ma le anapogi, faʻateleina o tagata ua maua mamafa, lea e manatu o se faʻatupuina o maʻi suka.
Afai o se tagata e masani ona mafatia i le fia inu, e taua le aua le tolopoina, ma faia se suʻesuʻega i le suka suka. Ole naunau pea ile inu vai o le mea autu ma muamua auga ole maʻi suka. Ua talitonu saienitisi o olaga faaonaponei o se mea e foʻia ai le tutupu mai o le maʻi suka.
Pathology, i le tele o tulaga, mafua ai:
- stroke
- fatu fatu
- cataract.
A aunoa ma le faʻaletonu, o loʻo faʻailo mai le togafitiga mo le maʻi suka. E tatau ona mamanuina le meaʻai ina ia e maua mea saʻo, aloese mai mea ai masoa ma suka.
Na maua le maʻi suka ile maʻi ile silia male 70 afe tamaiti i lalo ifo ole 15 tausaga. Ole maʻi suka, e masani ona faʻaoso ai le leai o se malosi i tamaloloa.
O mea e sefulu sili ona manaia e uiga i le maʻi suka o loʻo faʻaalia i totonu o le vitio i lenei tusitusiga.